Markaðurinn velur misgengi

Þá liggja fyrir niðurstöður úr fyrsta gjaldeyrisuppboði Seðlabankans, og eins og við er að búast vill bankinn setja þær niðurstöður í sem jákvæðast ljós. Vel heppnað útboð, ágæt eftirspurn, og verðið sem fengið var undir aflandsgengi.

Gott og vel. Ég sé hins vegar niðurstöðuna í aðeins öðru ljósi.

Útboð Seðlabankans endurspeglar gríðarlegan undirliggjandi þrýsting á útstreymi gjaldmiðils.

Í fyrsta lagi ber að hafa í huga að útboð þetta var bundið verulegum takmörkunum. T.d. máttu einungis þeir taka þátt sem gátu sýnt fram á að krónueign þeirra væri „varanleg“ frá a.m.k. október 2008.

Í öðru lagi flaggaði Seðlabankinn því að hér væri um mjög takmarkað útboð að ræða, einungis 15 milljarðar, og gaf ekkert upp um sínar væntingar, þ.m.t. um hugsanlegt gengi.

Hvoru tveggja var til þess að takmarka hugsanlegt tilboðaflóð.

Þrátt fyrir þessar takmarkanir bárust engu að síður tilboð fyrir rúmlega fjórfalda þá upphæð sem var í boði.

Einnig kemur í ljós að fyrst og fremst var hér um jafngildi reiðufjár, þ.e. peninga á innlánsreikningum að ræða, því skv. Morgunkorni Íslandsbanka „...voru nær allar þær krónur sem Seðlabankinn keypti í útboðinu geymdar á innlánsreikningum.“

Meðalgengið, reynist tæpar 219 krónur fyrir hverja evru, eða rúmlega 30% hærra gengi evru en skráð gengi Seðlabankans. Í kjölfar útboðsins kemur hins vegar í ljós að Seðlabankinn hafði sett sér tilboðsgólf upp á 215 krónur fyrir hverja evru.

Næsta skref seðlabankans verður svo að koma þessum krónum aftur í umferð, með því að bjóða þær til sölu innlendum aðilum, og þá væntanlega fyrst og fremst lífeyrissjóðunum, í skiptum fyrir gjaldeyri.

Nettóáhrif þessarar aðferðarfræði Seðlabankans verður því ekki til að draga úr krónumagni í umferð. Það verða nákvæmlega jafnmargar krónur innan hagkerfisins, en nettó erlendar eignir þjóðarbúsins munu lækka. Hvernig þá? Jú, gjaldeyririnn sem seldur var í gær er farinn, og líkast til kemur ekki aftur. Til þess var jú leikurinn gerður. Bólukrónurnar lifa áfram, og verðbólguþrýstingur vegna þeirra verður áfram til staðar.

Ef Seðlabankanum er alvara með því halda fram árangri þessarar aðferðarfræði, verður þess væntanlega skammt að bíða að næsta uppboð fari fram. Væntanlegt dollaraskuldabréfaútboð ríkisins þarf líklega að fara fram fyrst svo að tryggt sé að nægur gjaldeyrir sé til bæði fyrir uppboð og afborganir lána. Ekki er að sjá að nýtt skuldabréfaútboð ríkisins verði, nema hugsanlega að litlum hluta, til að fjármagna ný verkefni, s.s. vegaframkvæmdir.

Athyglisverðustu skilaboðin sem felast í þessu uppboði eru hins vegar þau að markaðurinn sættir sig við og beinlínis velur misgengisleið út úr krónuvandanum. Í þessari fyrstu umferð, sem var mjög takmörkuð eins og áður segir, var markaðurinn tilbúin til að losa sig við krónur með u.þ.b. fjórðungs afslætti. Hvaða tilboð hefði bankinn fengið ef það hefði verið opið og hver sem er, með hvaða krónueignir sem er, hefði fengið að gera tilboð? Að öllum líkindum mun meiri afslátt, eða fleiri krónur per evru, en varð.

Engu að síður eru skilaboð markaðarins til íslenskra krónueigenda skýr. Krónan er á bilinu fjórðungi til helmingi minna virði en opinbert skráningargengi að mati markaðarins, eftir því hvort horft er til uppboðsgengis eða aflandsgengis. Það er mikilvægt að hafa í huga þegar framtíðarkostir Íslands í gjaldmiðilsmálum eru ræddir.