Þunnur ís Framsóknar

Framsóknarflokkurinn hefur átt við ákveðin ímyndarvanda að stríða.

Illt umtal um flokkinn og stuðningsmenn hans hefur verið að mestu óverðskuldað – og ef eitthvað hefur verið verðskuldað hefur það verið lítið öðruvísi en það sem tíðkast hefur í almennt í pólitískum kúltur hérlendis (það er hins vegar engin réttlæting!).

Fyrir þá 99.99% framsóknarmanna sem eru heiðarlegir og vinnusamir hugsjónamenn og -konur hefur þetta umtal tekið á.

Töluverð gerjun og þung undiralda hefur verið í flokknum lengi. Í haust fór þessi gerjun vaxandi og aldan þyngdist. Bankahrunið og efnahagskreppan urðu síðan til þess að ekki varð lengur haldið aftur af breytingarbylgjunni innan flokksins.

Ungir framsóknarmenn (og nokkrir eldri hundar) risu upp gegn forystu flokksins með eftirminnilegum hætti og á miðstjórnarfundi í nóvember var ákveðið að flýta flokksþingi og m.a. taka þar ákvörðun í Evrópumálum.

Atburðir í framhaldi þess miðstjórnarfundar urðu lyginni líkastir, en formaður flokksins sagði óvænt af sér tveimur dögum eftir miðstjórnarfund og hvarf úr landi í frí. Varaformaður tók við en lýsti því yfir að hún myndi ekki sækjast eftir að sitja sem formaður í kjölfar flokksþings. Fram kom óvænt framboð í formann flokksins. Flokksþing gerði hið óvænta – algerlega var skipt um forystu (og jú Framsóknarflokkurinn samþykkti að vilja sækja um aðild að Evrópusambandinu).

Viðbrögðin létu ekki á sér standa. Flokkurinn virtist rísa úr öskustónni. Framsóknarmenn um land allt lyftu höfðinu hærra – margir fyrrum félagar sneru aftur til flokksins. Fylgið tók stökk í skoðanakönnunum.

Nýr formaður og þingflokkur umpóluðu íslenskum stjórnmálum með því að bjóðast til að verja minnihlutastjórn Samfylkingar og Vinstri grænna vantrausti, með ákveðnum skilyrðum, ef Samfylking sliti þáverandi samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn.

Fortíðin hefur hins vegar ekki alveg sagt skilið við flokkinn.

Í stjórnarmyndunarviðræðunum fékk flokkurinn að finna fyrir því hvað hann er í raun enn á þunnum ís hvað varðar ímynd sína og umbreytingu. Þegar þingflokkurinn fékk loks nýjan stjórnarsáttmála, eða aðgerðaáætlun, nýrrar ríkisstjórnar í hendurnar var strax farið að herma upp á flokkinn að vilja tefja málið. NB flokkurinn sem var ástæða þess að yfirhöfuð var kostur á myndun nýrrar ríkisstjórnar átti allt í einu að vera orðinn flækjufóturinn í ferlinu. Ekkert var eins fjarri sannleikanum.

Samt virtist ótrúlega auðvelt að koma því inn hjá fólki og fjölmiðlum að eitthvað “óeðlilegt” væri við sjálfsagða kröfu Framsóknarflokksins um að staðið væri við upphafleg skilyrði flokksins hvað varðaði stuðning.

Ný Framsókn var ekki að fá neina hveitibrauðsdaga.

Og staðreyndin er sú að Framsóknarflokkurinn er áfram á þunnum ís.

Þess vegna eru fregnir eins og sú sem barst af móttöku borgarfulltrúans Óskars vinar míns Bergssonar frá því í nóvember ekki heppileg. Það má vel vera að hún hafi verið innan “réttar” hans embættis að fá hana kostaða af borginni, en það var dómgreindarskortur engu að síður, sérstaklega þar sem hér var víst bara um móttöku fyrir framsóknarmenn í sveitarstjórnum að ræða. Þó hún hafi kostað lítið, um 90 þúsund krónur skildist mér af fréttum, þá er það aukaatriði.

Upphæðin gerir þetta í reynd ennþá hallærislegra. Ef þarna voru mættir um 35 manns þá gerir þetta u.þ.b. 2600 krónur á mann, sem ég leyfi mér að efast um að þátttakendur hefðu ekki vel getað pungað út fyrir sjálfir.

Að sama skapi er svar Óskars við því hvort hann hafi fengið stuðning frá Eykt ekki fullnægjandi. Það er kannski skiljanlegt þar sem á þeim tíma sem hugsanlegur stuðningur á að hafa verið veittur lágu ekki fyrir neinar reglur um birtingu slíkra upplýsinga og engin hefð fyrir því þá að stjórnmálamenn skilyrtu við móttöku fjárframlaga í kosningasjóði að slíkt yrði birt.

Mér þykir hins vegar ólíklegt annað en að Eykt sé tilbúið að gangast við því að hafa stutt Óskar, hafi svo verið, a.m.k. án þess að upphæðar sé getið. Óskari er í lófa lagið að lýsa því jafnframt yfir að þau fjárframlög sem hann hefi þegið í kosningasjóði hafi verið án skuldbindinga og hann hafi aldrei látið slíkt hafa áhrif á afstöðu sína við afgreiðslur mála í þeim trúnaðarstöðum sem hann hefur gegnt á vegum borgarinnar – og hef ég enga ástæðu til að efast um það.

Það er óþolandi fyrir stjórnmálamenn að sitja undir ávirðingum að hafa eitthvað óhreint í pokahorninu. Þess vegna er það alveg laukrétt hjá Óskari þegar hann segir að það sé “algjörlega nauðsynlegt fyrir alla aðila að leikreglur séu skýrar.”

Það á að vera almenna reglan að stjórnmálamenn, og þeir sem sæki eftir sætum á lista framboða, upplýsi um hagsmuna- og fjármálatengsl.

Þetta er nauðsynlegt fyrir alla stjórnmálaflokka, ekki síst Framsóknarflokkinn. Sífelldar ávirðingar um spillingu og óeðlileg hagsmunatengsl sem ráði pólitískum afgreiðslum eru með öllu óþolandi.

Það er hins vegar rétt í þessu samhengi að minna á að það var þingflokkur Framsóknarflokksins, fyrstur flokka, sem á síðasta kjörtímabili tók sig til og birti allar upplýsingar um hagsmuna- og fjármálatengsl. Ég man ekki til að aðrir stjórnmálaflokkar hafi gert slíkt hið sama.

Fyrir sjálfan mig er þetta nokkuð auðvelt. Ég hef engin sérstök hagsmunatengsl. Ég á hvorki hlutabréf né skuldabréf. Ég er með lán í tveimur íslenskum bönkum, bæði verðtryggð og í erlendri mynt og er með bílafjármögnun hjá einum þeirra aðila sem býður slíkt. Ég skulda námslán.

Ég er einn þeirra þúsunda íslendinga sem fyrir rúmu ári átti fasteign þar sem eignin var töluvert umfram skuldir, en horfi nú upp á óhugnanlegan eignabruna vegna annars vegar verðtryggingaráhrifa á þau verðtryggðu lán sem hvíla á fasteigninni og hins vegar vegna almenns verðhruns á fasteignamarkaði. Að sama skapi er ég einn þeirra þúsunda íslendinga sem er með erlent lán sem hefur margfaldast vegna hruns íslensku krónunnar.

Í þessum staðreyndum liggja kannski mín helstu hagsmunatengsl.

Ég hef ekki sóst eftir neinum styrkjum eða fjárhagslegum stuðningi vegna framboðs míns til fyrsta sætis á lista Framsóknarflokksins í Norðvestur kjördæmi.

Ég geri ekki ráð fyrir (og hef ekki efni á) að eyða í framboð mitt meiri pening en að borga bensín á bílinn til að geta mætt á fundi.

(Því verð ég að viðurkenna að þegar Sjálfstæðisflokkurinn biður frambjóðendur í prófkjörum að gæta hófs og eyða ekki meiru en sem nemur 2,5 milljónum í prófkjörsbaráttur sínar hver, að þá fallast mér alveg hendur. Tvær og hálf milljón í prófkjör að gæta hófs! Á hvaða plánetu er þessi flokkur? Hefði ekki verið nær lagi að m.v. a.m.k. tífalt minni upphæð?)